GESCHIEDENIS IS EEN VENSTER NAAR DE TOEKOMST

DE KLEINE IJSTIJD

In de 13e eeuw vond er een dramatische verandering in het klimaat plaats. Binnen een jaar of 30 daalde de gemiddelde temperatuur in Europa met zo'n vier graden. Een daling die gepaard ging met strenge winters, groei van de gletsjers en weersextremen. Ook stormen en overstromingen teisterden Noord-Europa. Een aantal mega-vloeden vormden de Waddenzee, het eiland Griend verdween onder de golven, en de Zuiderzee. Harlingen kwam daadwerkelijk aan zee te liggen, met een positieve invloed op de handelsverbindingen tot gevolg.

Deze kleine IJstijd zou zo'n vijf eeuwen duren. De oorzaken worden gezocht in de blokkade van de Warme Golfstroom, vulkaanuitbarstingen en afname van de energie-afgifte door de zon.

Voor de bevolking van Europa waren de gevolgen dramatisch. Hongersnood werd een normaal onderdeel van het dagelijkse leven. In Zwitserland en Noorwegen werden processies gehouden en monniken probeerden met gebed het aanstormende ijs te stoppen. Door het gebrek aan voedsel waren de mensen verzwakt, waardoor de “Zwarte Dood” (builenpest) kon toeslaan. 1/3 van de inwoners van Europa kwamen om.

In Engeland en Nederland zochten de boeren naar oplossingen. Zo werd er i.p.v. graan klaver verbouwd, dat als veevoer kon worden gebruikt. Ook de import van aardappelen uit Zuid-Amerika verlichtte de voedselschaarste.

Behalve in Frankrijk. Hier waren de boeren conservatief en hielden vast aan graan. Hongersnood trof de Franse boerenstand en leidde uiteindelijk tot opstanden en de Franse Revolutie.

In de Nederlanden schilderden de kunstenaars ijstaferelen en was de schaats een belangrijk middel in de strijd tegen de Spanjaarden. De Hollanders en vooral de Friezen waren daardoor ongrijpbaar voor de Spaanse vijand.

De kleine Ijstijd werd afgesloten door “Het jaar zonder zomer”. Veroorzaakt door de explosie van een mega-vulkaan op het eiland Sumbawa (Ind.). Door de hoeveelheden as, die in de lucht kwamen, viel er al sneeuw in juni 1816.