OVER HISTORISCH HARLINGEN

1

“Harlingen doet me denken aan een museum, waarvan alle schilderijen zijn afgeplakt.”

Ik arriveerde niet in H. als een “tabula rasa”, een onbeschreven blad. Geboren in de Hanzestad Deventer en daar al aangetrokken door de lokale geschiedenis.

Na 15 jaar H. kan ik constateren, dat ze veel op elkaar lijken. Ongeveer even oud, gelegen an een kruispunt van (water)wegen, uitgegroeid tot vestingsteden, middeleeuwse handelssteden, met onderlinge contacten, rijkdom, een kerk op een berg, sassen etc.

Harlingen is dus een langzaam gegroeide handelsnederzetting, nabij een Fries heiligdom (“enkele honderden meters ten westen van Almenum). Bewoners waren Viking-huursoldaten onder leiding van Harald. Harrald linggi = toebehorend aan Harald werd “Harlingen”.

Hier heb ik al een van de interessante tegenstrijdigheden in de stad. De berg van Almenum was al duizenden jaren een Fries heiligdom. Gewijd aan de oerkrachten en begroeid met heilige bomen (eiken en taxus). In die periode werden regelmatig processies gehouden en op feestdagen (ongeveer kerst en Pasen) stroomden de pelgrims van mijlen ver toe. Almenum was een belangrijk spritueel centrum, evenals gezondheidszorg en educatie.

De Friezen kenden geen, aangetoonde, geschreven taal. Barden en druiden kenden de totale orale geschiedenis uit hun hoofd en werden als zodanig bij de rechtspraak betrokken.

De Grote Kerkstraat was in feite de “Heilige weg”. De berg die honderden pelgrims dagelijks beklommen. Eerst in prehistorische tijden, toen bomen en de natuurkrachten werden vereerd. Vanaf 777 als een houten christelijke kerk; vanaf de 16e eeuw als Hervormde Kerk. Rond 1780 afgebroken, op de toren na, en als kruiskerk herbouwd.